Контрапункт

29

МОДЕЛ: ТРАБАНТ

12.02.1999

Јадранка Костова доживеа мал врв од својата кариера, кога нејзиното интервју со Тупурковски (на Канал 5) во живо го презеде и Македонската телевизија. Тоа со нетрпение долгоочекувано интервју (парите! парите! а очите на гледачите - пет банки) не беше само потврда на високите новинарски квалитети на Костова, туку и некаква нејзина лична, емотивна и професионална сатисфакција, па дури би рекол и победа над мастодонтот МТВ, од каде што Костова си замина.

За жал, новинарската слава трае трогателно кратко. Но, и за среќа, бидејќи новинарот мора постојано да се докажува, што во крајна линија професијата ја прави важна и влијателна. А зошто тоа (важноста и влијателноста) не може да се види низ статусот на новинарот во општествово кое забрзано (по итна постапка, така ли?!) го деградира статусот на сите жители комплетно - вината исклучиво е врз второкласните политичари што и понатаму, за жал, нè водат.

Со десетлетија морничаво држејќи ги своите дебелкави шепи врз копчињата на теледиригираните новинарски проектили (пример за теве-теле: Латас; ко детско роботче, само насочи му ја главата кај што треба, и ете ти го, заакува ко амфибија, шиба сè пред себе; нему сличен прототип, меѓу властодршците, е Климовски, на пример), политичарите и понатаму се обидуваат да ја контролираат целата јавна сфера, иако таа веќе е напрегната до прскање и бара најитна можна реформа во насока на демократизација и плурализација.

На пример, просто неверојатно звучат фактите за распределбата на телевизиските пари: 90% за МРТВ, 10% за сите други компании! Слично е и со „Нова Македонија”. Не само што се работи за длабоко неправедна и консеквентно дестимулативна политика, туку и тотално се деструира и демократскиот и пазарниот амбиент во општеството. Како може да опстои каква било конкуренција во такви услови?! А конкуренцијата врз рамноправна основа е услов број еден за најелементарна демократија. Во обид да ги контролираат информациите, политичарите го уништуваат општеството. А нашето општество, поради слабите перформанси, бара не само елементарна правда, туку многу повеќе: поттикнувачка (развојна!) и софистицирана политика!

Но, ова е залуден говор. Се чини дека само уште во Белград и Скопје не сфаќаат дека цела една епоха заврши 1989-та, со паѓањето на ѕидот, и дека од тогаш наваму брои едно друго време (некои историчари велат: друг век; докажувајќи: 18-иот век не заврши 1800 туку 1789 година, кога беше докрајчен стариот поредок - анциен региме; 19-иот век, слично, не завршува 1900-та туку 1914-та, кога во виорот на Првата светска војна исчезна belle epoque). А кај нас, веќе десет години изминуваат од една тотално нова светска и историска констелација, а нè водат социјалистички апартчици и фрустрирани лажни дисиденти на кои погледот им завршува тука некаде кај сопствениот нос.

Нејсе. И тоа ќе помине. „Ничија не гори до зори”.

Да се вратиме на измешаните лончиња во гласилата. Сериозни новинари, со дигнитет и кредибилитет, деновиве мораат да разговараат со некакви полу-подземни типчиња (случајно блиски до власта), а полу-подземни новинарски типчиња разговараат со државотворниот Андов кој декламира за сериозноста на институциите, почитта, довербата, итн. - а од другата страна на масата шеретски подмижува - Латас! Има логика? Дали и Андов станува жртва на информативната капуљача што се наднесува, или едноставно Андов изгубил ориентација каде и кому, ако веќе знае како и што!? Мистерии. Но, ако демократската кауза бара целосно мешање меѓу бабите и жабите (дали прво демократијата или нацијата?; или најпрво сопствените џепови?) не ќе е на добро.

Како и да е, во Македонија сè уште трае жестоката демистификација не само на политиката и гласилата, туку и на другите лостови на моќта, економските и културните. Дали забрзаното урушување ќе ни донесе подобра перспектива (сè чисто, а погледот плови низ празните пространства!), или пак уште долго ќе пропаѓаме под тежината на неспособноста да создадеме поинакво, поефикасно и поправедно општество - господ знае.

Сè повеќе плаши и сознанието дека во земјава (и покрај самобендисаните метании кон огледалата) и нема кој знае колку способни луѓе да нè извлечат од неволјите. Општеството едноставно не ги создаде и не ги воспита тие луѓе, да мислат со своја глава, да бидат слободни и да донесуваат решенија. Општеството наградуваше друг тип луѓе, и тој модел (трабант 1960, денес некаде служи за исхрана на свињи) сè уште трае.