Пред некое објавивме текст за воените интервенции на САД од 1945 до 2025 година, па не би било ниту фер, ниту објективно, да не ги анализираме и воените акции на СССР/Русија во истиот период – светот не е црно-бел, поделбата на добри и лоши е условна, а моралните граници често се поместуваат… па да видиме.
Од крајот на Втората светска војна, Советскиот Сојуз, а подоцна Русија, биле вклучени во бројни воени интервенции (над 20), мотивирани од идеолошки цели (ширење на комунизмот), контрола врз Источниот блок, и одржување на геополитичкото влијание. Оваа анализа ги разгледува лидерите од Сталин до Путин заклучно со април 2025.
Целосна листа на воените интервенции на СССР/Русија од 1945-2025
| Лидер | Мандат | Земји нападнати или под воено влијание | Значајни факти |
|---|---|---|---|
| Јосиф Сталин | 1945–1953 | Источна Европа (1945–1948) | Окупација по ВСВ; воспоставени комунистички режими во Полска, Унгарија, Чехословачка итн. |
| Кореја (1950–1953) | Поддршка на Северна Кореја со оружје и советници во Корејската војна против САД. | ||
| Никита Хрушчов | 1953–1964 | Унгарија (1956) | Инвазија за да се задуши антисоветската револуција; илјадници мртви. |
| Куба (1962) | Кубанска ракетна криза; распоредување нуклеарни ракети, речиси војна со САД. | ||
| Леонид Брежнев | 1964–1982 | Чехословачка (1968) | Инвазија за да се спречи Прашката пролет; окупација со Варшавскиот пакт. |
| Авганистан (1979–1989) | Инвазија за поддршка на комунистичкиот режим; 10-годишна војна, милиони жртви. | ||
| Јуриј Андропов | 1982–1984 | Авганистан (продолжува) | Војната во Авганистан продолжува со високи трошоци и загуби. |
| Константин Черненко | 1984–1985 | Авганистан (продолжува) | Минимални нови интервенции; фокус на Авганистан. |
| Михаил Горбачов | 1985–1991 | Авганистан (до 1989) | Повлекување од Авганистан во 1989; крај на Студената војна, распад на СССР. |
| Борис Елцин | 1991–1999 | Чеченија (1994–1996, 1999) | Прва и Втора чеченска војна; борба против сепаратизам; големи жртви и уништување. |
| Транснистрија (1992), Грузија (1992–1993) | Поддршка на сепаратисти во Молдавија и Абхазија/Јужна Осетија. | ||
| Владимир Путин | 1999–2008, 2012– | Чеченија (1999–2009) | Втора чеченска војна; воспоставена контрола со брутални методи. |
| Грузија (2008) | Војна во Јужна Осетија; признавање на независност на регионите. | ||
| Украина (2014–сè уште трае) | Анексија на Крим; војна во Донбас; инвазија во 2022 против НАТО-експанзија. | ||
| Сирија (2015–сè уште активна) | Поддршка на Асад; борба против ИСИС и бунтовници; зајакнато присуство на Блискиот Исток. | ||
| Дмитриј Медведев | 2008–2012 | Грузија (2008) | Конфликтот во Јужна Осетија завршува под негов мандат. |
| Владимир Путин (повторно) | 2012–2025 | Јемен (2025, индиректно) | Поддршка на Хутите преку Иран против САД во Црвеното Море. |
Историски преглед
Под Сталин, СССР ја искористи победата во Втората светска војна за да воспостави контрола врз Источна Европа и да ја поддржи Корејската војна, поставувајќи го темелот за Студената војна со САД. Хрушчов и Брежнев продолжија со агресивна политика, задушувајќи востанија во Унгарија и Чехословачка и започнувајќи ја катастрофалната војна во Авганистан, која го исцрпи СССР.
Горбачов го заврши Авганистан и Студената војна, но распадот на СССР во 1991 година доведе до нови конфликти под Елцин, особено во Чеченија и постсоветските држави. Путин ја врати Русија како воена сила со интервенции во Грузија, Украина и Сирија, додека индиректната поддршка за Јемен во 2025 година покажува продолжување на прокси-стратегиите против Западот.
Заклучок
Од 1945 до 2025 година, советските и руските лидери систематски користеле воена сила за да ги заштитат своите интереси, од идеолошка доминација во Студената војна до геополитичка контрола денес. Додека СССР интервенираше глобално за да го шири комунизмот, постсоветска Русија се фокусираше на „блиското странство“ и спротивставување на НАТО, со исклучок на Сирија и Јемен каде што ги предизвикува САД. Слично на американските претседатели, секој руски лидер оставил трага на агресија, често со огромни хуманитарни последици.