Тргнав да го истражувам кралството на мојот татко. И, од ден
на ден, колку што повеќе се оддалечувам од градот сù поретко
ми пристигнуваат вести од таму.
Патувањето го почнав
кога имав нешто повеќе од триесет години, оттогаш поминаа
повеќе од осум години, поточно осум години, шест месеци и
петнаесет дена непрекинато патување. Кога тргнав верував
дека за неколку недели лесно ќе стигнам до границите на
кралството, но постојано среќавав нови лица и нови места; и
насекаде луѓе кои го зборуваа мојот јазик и кои велеа дека
се мои поданици.
Понекогаш помислувам
дека компасот на мојот географ побудалел и дека, мислејќи
дека се движиме кон југ, ние всушност сме се вртеле во круг,
без воопшто да го зголемиме растојанието што нù делеше од
престолнината; ова би можело да објасни зошто сù уште не сме
дојдени до последната граница.
Но, почесто ме мачи
сомнежот дека таа граница воопшто не постои, дека кралството
се протега без никакви ограничувања, и дека колку и да
продолжувам напред никогаш нема да можам да дојдам до крајот.
Тргнав на пат кога имав повеќе од триесет години, можеби
предоцна. Пријателите, членовите на моето семејство, го
исмејуваа мојот план и го сметаа за залудно трошење на
најубавите години во животот.
Всушност,
малкумина од моите верни поданици се согласија да тргнат со
мене.
Иако безгрижен
– многу повеќе отколку што сум сега!
– се грижев за тоа како да одржувам
врска со моите блиски за време на патувањето,
па затоа одбрав седум најдобри
коњаници од придружбата да ми служат како гласници.
Мислев,
без да знам,
дека дури и седум се премногу.
Меѓутоа,
како што времето поминуваше,
забележав дека седум се смешно малку;
иако никој од нив никогаш не се
разболе,
ниту беше нападнат од разбојници,
ниту пак ги беше преморил коњите.
Сите седуммина ми служеа со толкава упорност и посветеност
што тешко ќе успеам некогаш да им се оддолжам.
За полесно да ги
разликувам им дадов имиња што почнуваат со првите букви од
абецедата: Александар, Бартоломеј, Кај1,
Доменико, Еторе, Федерико, Грегорио.
Ненавикнат да бидам
далеку од дома, го испратив првиот, Александар, уште втората
вечер од патувањето, кога веќе имавме поминато осумдесетина
милји. Следната вечер, за да бидам сигурен во постојаноста
на врската, го испратив и вториот, па третиот, па четвртиот,
еден по друг сù до осмата вечер од патувањето, кога замина
Грегорио. Првиот сù уште не беше вратен.
Тој стигна кај нас
десеттата вечер, додека го подготвувавме логорот за
преноќување, во една ненаселена долина. Дознав од Александар
дека патувал со помала брзина од онаа што ја предвидував;
мислев дека ако оди сам, на еден одличен коњ, за исто време
ќе може да помине пат двапати подолг од нашиот; меѓутоа,
успеал да помине само еден и пол пат повеќе од нас; за еден
ден, додека ние поминувавме четириесет милји, тој итајќи
поминувал шеесет, но не повеќе.
Така беше и со
другите. Бартоломеј, кој замина кон градот третата вечер од
патувањето, стигна кај нас на петнаесеттата, Кај тргна
четвртата вечер, се врати дури дваесеттата. Набргу заклучив
дека е доволно деновите кои дотогаш беа изминати да се
помножат со пет за да знаеме кога гласникот ќе се врати.
Колку повеќе се
оддалечувавме од престолнината толку подолг стануваше патот
што требаше да го минат испратените. По педесет дена
патување, времето меѓу едното и другото пристигнувањето на
гласниците почна значително да се зголемува; додека порано
пристигнуваа во логорот на секој петти ден, овој интервал се
зголеми на дваесет и пет; на тој начин, гласот на мојот град
стануваше сù попридушен; поминуваа цели недели без да
добијам вест од таму.
Кога поминаа шест
месеци – веќе ги бевме поминале планините Фазант -интервалот
меѓу едното и другото враќање на гласниците се зголеми на
четири месеци. Тие сега ми носеа веќе далечни вести,
пликовите ги примав стуткани, понекогаш навлажнети поради
тоа што нивниот доставувач ноќите ги беше поминал на
отворено.
Продолжувавме
понатаму. Залудно се убедував дека облаците што минуваа над
мене беа исти како оние од моето детство, дека небото над
далечниот град не е поинакво од сината купола над мене, дека
воздухот е ист, ветерот е ист, ист е гласот на птиците.
Облаците, небото, воздухот, всушност, ми изгледаа сосема
нови, а јас се чувствував како туѓинец.
Напред! Напред!
Талкачите што ги среќававме по долините ми велеа дека
границите не се далеку. Ги поттикнував моите луѓе да не се
одмораат, ги замолчував обесхрабрувачките зборови што се
јавуваа на нивните усни. Изминаа четири години откако тргнав
на пат и веќе се уморив. Престолнината, мојата куќа, мојот
татко, станаа чудно далечни, речиси веќе не верував во нив.
Сега цели дваесет месеци молк и осаменост поминуваа до
следните појавувања на гласниците. Ми носеа чудни писма,
пожолтени од времето во кои среќавав заборавени имиња,
изрази за мене невообичаени, чувства што не успевав да ги
разберам. Следното утро, по само една ноќ одмор, кога
повторно се подготвувавме за пат, гласникот тргна во
спротивен правец, носејќи ги во градот писмата што пред
многу време ги бев подготвил.
Но, поминаа осум и
пол години. Оваа ноќ сам вечерав во мојот шатор кога влезе
Доменико, успеваше да ја задржи насмевката на лицето и
покрај тоа што беше капнат од умор. Речиси седум години го
немав видено. За целиот овој долг период тој трчал низ
ливади, шуми и пустини, менувајќи ги коњите којзнае колку
пати, за да ми го донесе пакетот со писма кои досега немав
желба да ги отворам. Веќе си легна,
а утре в зори пак ќе тргне на пат.
Ќе замине за
последен пат. Во бележникот пресметав дека ако сù биде в ред,
ако и двајцата го продолжиме патувањето со иста брзина како
досега, ќе можам пак да го видам Доменико дури за триесет и
четири години. Тогаш ќе имам седумдесет и девет години. Но,
почнувам да се чувствувам уморен и веројатно смртта ќе ме
затекне порано. Така никогаш повторно нема да го видам.
За триесет и четири
години (всушност, порано, многу порано) Доменико ќе се
изненади кога ќе го забележи оганот од мојот логор, и ќе се
праша зошто за сето тоа време сум изминал толку малку пат.
Како вечерва, добриот гласник ќе влезе во мојот шатор со
писмата пожолтени од годините, полни со бесмислени вести од
време веќе одамна закопано, но ќе застане на прагот кога ќе
ме види неподвижен, испружен на бедното легло, мртов, а
покрај мене двајца војници со факел в рака.
Па сепак, оди
Доменико, и не вели ми дека сум суров. Однеси го мојот
последен поздрав до градот во кој сум роден. Ти си
единствената врска со светот што некогаш беше и мој. Од
најновите вести дознав дека многу нешта се промениле, дека
татко ми починал, дека круната ја наследил мојот постар брат,
дека ме сметаат за исчезнат, дека изградиле високи палати од
камен таму каде што порано беа дабовите под кои најчесто си
играв. Но, сепак, тоа е мојата татковина. Ти си ми
последната врска со нив, Доменико. Петтиот гласник, Еторе,
кој ќе пристигне кај мене, ако господ даде, за година и осум
месеци, нема да може пак да тргне на пат, зашто нема да
стаса на време да се врати. После тебе тишина, о Доменико,
освен ако најпосле не ја најдам границата по која копнеам.
Но, колку повеќе се движам напред толку повеќе сфаќам дека
крајна линија не постои.
Претчувствувам дека
граница не постои, барем не во онаа смисла во која ние сме
навикнати да ја замислуваме. Не постојат ѕидови, ниту долини
што делат, ниту планини што го затвораат патот. Можеби ќе ја
поминам границата и, без да забележам, ќе продолжам напред,
без да знам.
Затоа имам намера,
кога ќе се врати Еторе, а и другите гласници по него, да не
ги праќам пак кон престолнината, туку напред, пред мене, за
однапред да можам да знам што ме чека.
Од пред одредено
време некој необичен немир навечер се раѓа во мене, не е тоа
жалење за непроживеаните убавини, како што се случуваше на
почетокот од патувањето; повеќе е нетрпение да ги запознам
непознатите места кон кои сум упатен.
Забележувам – тоа сù
уште никому не сум му го доверил – забележувам дека, од ден
на ден, постепено како што се движам кон непостоечката цел,
на небото засветува некоја необична светлина каква што
никогаш досега не сум видел ниту на сон; дека растенијата,
планините, реките што ги преминуваме, изгледаат како да се
направени од некоја материја поинаква од нашата и дека
воздухот носи предзнаци што не знам да ги протолкувам.
Утре в зори нова надеж
ќе ме тера да се движам уште понапред,
кон неоткриените планини што сега се
затемнети од сенките на ноќта.
И уште еднаш ќе го кренам логорот
додека Доменико исчезнува кон хоризонтот на спротивната
страна, за
да ја однесе во далечниот град мојата залудна порака.